مقاله تکمیلی در خصوص چشمه های آبگرم

مقاله آبگرمها

مقاله زیر عیناًبرگرفته از وبلاگ دانستنی ها به مدیریت سرکار خانم آتنا آخرت دوست می باشد:

خواص چشمه هایآب گرم

چشمه های آب گرم و معدنی در نقاطی اززمین پدید می آیند كه در آنها شرایط مورفولوژی ، تكتونیكی ، ماگمایی و جوی فراهمآمده باشد. در ایران چشمه های معدنی و گرم بسیار است و این به سبب فعالیت گستردهآتشفشانی در سراسر این مرزو بوم و تكرار چرخه های آن از زمانهای بسیار دور تا عهدحاضر است .

آب معدنی به آبی اطلاق میشود كه بطورطبیعی از زمین خارج می شودو باآبهای معمولی (آشامیدنی) ‌از نظر تعداد و نوع موادمعدنی و گاز های محلول در آن فرق داشته باشد. در اغلب چشمه های معدنی و گرم ،گازهای زیادی مانند ئیدروژن سولفوره (H2O)، دی اكسید كربن و مواد رادیواكتیو وجود دارد.

آبهای معدنی و گرم ایران به 11 نوعتقسیم شده است كه بر روی نقشه آبهای معدنی و گرم ایران به رنگهای استاندارد بینالمللی (ZAH)‌ نشان داده شدهاست.

استفاده از آبهای معدنی و گرم درازمنه قدیم مورد توجه بشر بوده است و میتوان تاریخ شروع آنرا با تاریخ تمدن بشریهمزمان دانست.

اغلب گازهای موجود در آب اثر درمانیدارند و استفاده صنعتی از آنها نیز در برخی از كشورها رایج است و دیگر آن كه پارهای از این آبها بصورت آشامیدنی عرضه میشود.

تاریخچه آبهای معدنی و گرم

مطالعه آبهای معدنی و گرم در ایران در سال 1306 شروع گردید و در سال 1307 اولینچشمه آب معدنی در آبعلی ( جاده هراز ) مورد استفاده قرار گرفته است .

در سال 1353 سازمان زمین شناسی كشورمطالعه و بررسی چشمه های معدنی ایران را جزء برنامه كارهای تحقیقاتی خود قرار دادو در حدود چهارصد چشمه آب معدنی و گرم موجود در ایران را از نظر زمین شناسی وتكتونیك و منشاء مورد مطالعه قرار داد كه حاصل آن مطالعات بصورت نقشه آبهای معدنیو گرم با مقیاس 000/500/2: 1 در سال 1369 توسط این سازمان چاپ و نشر گردیده.

مطالعه دقیق تر بر روی قسمتی از آبهای معدنی و گرم ایران و تعیین خواص درمانی آنهادرسال 1340 توسط رشته آبشناسی دانشكده داروسازی دانشگاه تهران آغاز گشت و نتیجهاین مطالعات و بررسیها بصورت جزوه در آرشیو دانشكده داروسازی دانشگاه تهران موجوداست.

به طورکلی چشمههای آبگرم  به دو نوع تقسیم می شوند. چشمه هایی که منشا ایجاد آنها حوادثطبیعی است و چشمه هایی که از بخار خمیره سنگ های سوزان درون پوسته زمین به وجودآمده اند.

آب گرم ورتون ازدسته آب های كلروره بی كربناته و سولفاته گرم است. خواص درمانی استحمام در این آبعبارت است از : تسكین دهندگی دردهای

عصبی و رماتیسمی و به سبب وجود سدیمدر تركیب آن خاصیت ملین دارد و در صورت نوشیدن موجب ازدیاد ترشح معده می گردد وسرانجام به سبب وجود آهن در تركیب آن در درمان كم خونی موثر است

چشمه آب معدنی صالح معروف به آب صالحدر ارتفاع 300 متری کوه اشک قمصر واقع در منطقه فرقهان با چشم اندازی زیبا و بدیعجاری  می باشد .

این چشمه دارای خواص بسیار مثبت ومطلوب خاصه در جهت تسکین و التیام آلام بیماران پوستی و . که متاسفانه علیرغمبرخورداری از ویژگی های چشمگیر تاکنون ناشناخته مانده است . آبی که از این چشمهخارج می شود ، سرشار از املاح سولفات بی کربنات ، کلرور ، آهن و روی می باشد .

چشمه آب درمانی صالح یکی از چشمه هایبی نظیر در سطح کشور و برای درمان بیماری های رماتیسم ، کم خونی و گوارش موثر بودهو تسکین دهنده ، اشتهاآور و ملین و با اثر ضد تورمی موضعی نیز می باشد.

چشمه های بزرگاستان مازندران :

چشمه های سعدین،چانوسر، غلغله سر، هفت خال، واسكی كسرو، میان خونی، چشمه خونی، فك چشم، شمس رود،ركن دشت، ینچه خواجه، ترخون، عالیواگ، هفت خونی، هلی كتی چشمه، آعوركتی، شهربند،قلعه چشمه، چشمه شهرك، رودگ، آسپه آو و دارو، چشمه سرچشمه.
علاوه بر چشمه های طبیعی فوق، در دامنه های مركزی سلسله جبال البرز و قله آتشفشانخاموش دماوند كه مرحله گوگرایی را طی می كند، تعداد قابل توجهی چشمه های آب گرموجود دارند كه در كانون های مختلف آن می جوشند. چشمه های مذكور كه حاصل فعل وانفعال درونی سلسله جبال مركزی البرز هستند، دارای تركیبات و خواصی اند كه در رفعبرخی از بیماری های مفصلی، استخوانی و پوستی نقش موثر درمانی دارند.

مهم ترین اینچشمه های آب گرم دامنه البرزعبارت اند از:
چشمه آبگرم آب آهن یا آب فرنگی(بالای روستای آب اسك لاریجان)، چشمه آبگرم آب اسك(روستای آب اسك بخش لاریحان)، چشمه های جواهرده، كتالم، ‌و سادات محله (رامسر)، آبمعدنی استراباكو‏، آب گرم رینه‏، چشمه های آب گرم رامسر‏، آب معدنی آمولو‏، آب گرملاهیجان‏، چشمه آب گرم عمارت (آمولو)‏، محمد آباد‏، لاویج‏ و تنكابن(فلکده در روستای لیره سر و بلقیس و سلیمان بعد از روستای درجان).

خواص و میزاندمای آبهای معدنی رامسر)

میزان دمایبزرگترین آبگرم معدنی رامسر که به شماره یک معروف است 42درجه سانتیگراد است کهبهترین حد تحمل بدن است.سیاحانی که ازاین منطقه بازدید می کنند علاوه بر توصیفچشمه های آبگرم معدنی رامسر میزان حرارت آنرا معین کردند.مکنزی می گوید:درجه آبگرممعدنی رامسر صدو چهارده و نیم با میزان الحراره فارنهایت است.

آبهای گوگردیرامسر در عداد آبهای کلر بیکربناته کلسیک و منیزین گازدار گوگردی است.برای درمانبیماریهای جلدی رماتیسم و دردهای عصبی و عضلانی بسیار سودمند است و در رفع عوارضیکه پس از تب بروز میکند از آن چشمه ها استفاده می شود.رابینو میگوید:مردم از اینچشمه ها برای امراض جلدی استفاده می کنند اما شرایط پرهیز از خوراک را رعایت نمیکنند(توضیح از بنده : در یکی از سفرهایم به رامسر با پزشک جراح مسنی در آبگرم سنا آشنا شدم که اطلاعات خوبی از آبگرم داشت . ایشان می گفتند که بهتر از چند روز قبل و حداقل 5 روز بعد از استفاده از آبگرمها بنشن و حبوبات مصرف نکنیم تا تمامی نفخ و باد بدن در اثر استفاده از این آبگرمها از بین برود).

مسیو بهلر که ازاهالی فرانسه که در دربار ناصرالدین شاه قاجار درجه سرتیبی داشت و مهندس دارالفنونبود،در سفرنامه خود تحت عنوان جغرافیای رامسر، رشت و مازندران که در سال 1269آنرابه رشته تحریر در آورده است و مسافرتش جنبه نظامی داشت و برای بازرسی نظامی بهنقاط مرزی شمال ایران سفر کرده بود،درباره آبگرم معدنی رامسر چنین می نویسد:درمیان جنگلهای رامسر به فاصله نیم فرسخ از دریا آبگرم واقع است و آب آنجا بسیارنافع است و بسیار مشهور و اشخاص زیادی به جهت رفع بعضی امراض،آنجا می روند.

رومه اطلاعاتمورخه دوازدهم فروردین 1312مقاله ای تحت عنوان نظر دکتر ملک زاده درباره آبگرمرامسر(سخت سر سابق) نوشت که در آن به تشریح اهمیت و خواص درمانی این آبگرمپرداخت.آقای دکتر ملک زاده که نمایندگی مجلس را نیز بر عهده داشت در یک مسافرتتحقیقاتی مدتی را در رامسر امروزی گذراند و نتایج به دست آمده را در این مقاله بهرشته تحریر در آورد.وی در بخشی از این مقاله می نویسد:امروز معالجات بسیاری ازامراض رماتیسم ها امراض جلدی و .به وسیله استحمام در آبهای معدنی به عمل می آیدو هر قدر بر مراتب علم و دانش افزوده می شود،استعمال آبهای معدنی در معالجات بیشترمورد استفاده قرار می گیرد و به نتیجه مطلوب که شفای مرض بیمار است منتهی می شود.

چشمه ها و مراكز آب درمانی

آب معدنی از جمله پدیده های جالب وجذابی است كه از نظر جهانگردی و پزشكی همواره مورد توجه قرار گرفته است . منابعآبهای معدنی هر كشور می تواند منبع درآمد مهمی به ویژه از نظر جلب جهانگردان باشد.

در استان هرمزگان به علت موقعیت زمین شناسی زمین شناسی ویژه ،‌منابع نسبتا غنیآبهای معدنی به وجود آمده ات كه مهمترین انها عبارتند از : آبگرمهای گنو ،‌خورگو ،‌خمیر، چستانه و معدونیه .

خواص آب چشمه های معدنی استان هرمزگان به شرح زیر طبقه بندیشده است :

الف )  آبهای كلر وره : این نوع آبها اگر به صورت خارجی ( حمام كردن مصرف شوند،در درمان بیماریهای رماتیسم ،‌لنفاتیسم ،‌بیماریهای نه و تورم موضعی موثرند .مصرف این نوع آب به صورت بخور ،‌غر غره و شویه بینی در درمان بیماریهای تنفسی موثراست . حمام كردن با این آب ،‌موجب گشادی رگهای خونی میشود . این نوع آبها اگرآشامیده میشود ،‌صفرا آورند و ترشحات دهان و معده را افزایش میدهند و حركات با اینآب ، موجب گشادی رگهای خونی میشود . این نوع آبها اگر آشامیده شود ،‌صفرا آورند وترشحات دهان ومعده را افزایش میدهند و حركات روده ها را نیز افزایش میدهند و گاهیملین هسستند .
ب ) آبهای گوگردی : ورود گوگرد به دستگاه متابولیسم بدن باعث بروز فعل و انفعالاتمختلف در این دستگاهها شده و در درمان بیماریهای مختلف تنفس ، رماتیسم و بیماریهایجلدی موثر واقع میشود .

ج)  آبهای كلروره سولفاته : این نوع آبها خاصیت تسكین دهندگس ،ضد خارش ملین و صفرا آور دارند .

د) آبهای كلر وره سدیك : مصرف خارجی این آبها محركقوا است و برای برخی از بیماریهای نه مورد استفاده قرار میگیرد .

چشمه های معدنی سرعین :

سرعین» مركز چشمه های آبگرم در ایران است. البته استان اردبیل به دلیل ویژگی هایزمین شناختی، یكی از كانون های مهم آب معدنی و آب گرم كشور است. در گوشهو كنار این استان، آب های گرم و متعدد با خواصی ویژه وجود دارد كه سالیان سالمورد استفاده مردم و اهالی بومی قرارگرفته است اما افسوس من از این است كه اینچشمه ها و استخرها با آنكه می توانند برای این استان منابع درآمدی سرشارباشند اما گمنامی وناشناخته ماندنشان ظلم بزرگی به مردم این سرزمین است. مهمترینچشمه های معدنی در استان اردبیل در شهر سرعین» واقع شده است. سرعین در غرب شهر اردبیل (جاده اردبیل - تبریز) واقع است و فاصله آن تا اردبیل ۲۸كیلومتر است. این شهر تا پیش از مشهورشدنش به واسطه چشمه های آب گرم و معدنی، روستایی كوچك بود. اما بعدها به دلیلوجود آبهای گرم فراوان مورد توجه مسافران و بیماران قرار گرفت. در حال حاضر سالانهصدها هزار نفر به این شهر می روند. احداث هتلها، مسافرخانه ها، فروشگاهها،ایجاد مؤسسات دولتی و احداث راه جدید و آسفالته اردبیل به سرعین به رونق این شهرجهانگردی افزوده است.

آبهایگرم سرعین در ردیف آبهای كلروبیكربناته كلسیك» گازدار وخیلی گرم است و سیلیسفراوان دارد. بررسی میزان املاح و باقی مانده خشك آنها، نشان می دهد همه این چشمه ها یك منشأ دارند و آب اصلی آنهاگرم است و از ژرفای زمین می جوشند. در لایه های بالاتر زمین، مقداری كربنات كلسیمرا به صورت بیكربنات كلسیم» در خود حل می كند. استحمام در چشمه های سرعین اثرات آرام بخش دارد و دردهای عصبی، رماتیسمیو عصبی مفصلی را تسكین می دهد و چرا برای این نعمت خدادادی كه می تواندمیلیونها تومان درآمد نصیب مردم این دیار كند،تبلیغ درستی نمی شود خدا می داند!

از دیگر چشمه های آب معدنی معروف دراین سرزمین می توان از چشمه های آب گرم قره سو» نام برد. درجه حرارت این چشمه۴۱درجه است و PH آن ۶ وهدایت الكتریكی آن برای ۲۰درجه حرارت ۱۴۵۰است و آبدهی آن در حدود ۱‎/۵لیتر در ثانیه است. آب این چشمه برای درمان دردهای رماتیسمی و عصبی فوق العادهاست.

 از دیگر چشمه های معروف این دیار چشمه بیله دره» است. چشمه آب معدنی بیلهدره سرد است و در سه كیلومتری شمال سرعین در دره ای زیبا قرار دارد و آب آن ازنقاط مختلف زمین می جوشد. آب این چشمه از دسته آبهای بیكربناته كلسیك سرد» باPHاسیدی و رسوبات خشك اندك است. آب این چشمه شبیه بهچشمه كاشا ـ اویان Cochat - Evian» در فرانسه است و خواص درمانی آن عبارتند ازدرمان بیماریهای كلیه، دستگاه تغذیه ای و كبد، بافتها و مجاری ادراری. در واقع مصرف داخلیاین نوع آبها باعث افزایش ادرار و دفع مواد گوناگون از راه دستگاه ادراری می شود. پایین بودن میزان املاح موجود در آب، باعث قدرتدفع بیشتر مواد زائد بدن می شود. از طرف دیگر جذب این آبها در دستگاه گوارشزیاد است و حركات دودی روده ها را كم می كند. مصرف كم این نوع آب صفراآور است و در دوره درمانباعث كاهش بیلی روبین» Bilirubine و دیگر املاح صفراوی خون می شود. همچنین اینگونه آبها باعث تورم آرام بافت ها می شود و اثر داخلی آن موجب تعویض آب درون سلولی ودرنتیجه دفع مواد سمی است. مصرف این آبها را به بیمارانی كه از بیماریهای سنگهایمجاری ادرار، افزایش مواد ازته، نقرس، دردمفاصل، حالات تشنجی، چاقی و تورم كبد،رنج می برند توصیه می كنند.

اصل مقاله در اینجا:

http://smartboy2013.mihanblog.com/post/34

آبگرم خورهه محلات

آبگرم علی داشی یا مشه سوئی

آبگرم های منطقه قینرجه تکاب